Trong thời gian gần đây, giới truyềnthông rầm rộ đưa tin về những bấtđồng giữa EU và Mỹ, thay vào đó làhình ảnh khá ‘thân mật’ giữa EU vàTrung Quốc. Ở một góc nhìn nào đó,cho phép người ta nghĩ rằng Mỹ đangdần đánh mất đi người bạn (EU) lâunăm của mình. Thế nhưng, cũng cóngười ví von rằng, EU sẽ không thểbay ra khỏi “bàn tay Phật” của Mỹ.Và hình như cái kiểu ví von này ít racũng đúng trong hiện tại.
Hồi đầu tuần trước, các quan chứchàng đầu của Liên minh châu Âu(EU) và Trung Quốc đã tổ chức mộthội nghị trực tuyến nhằm ‘hâm nóng’mối quan hệ bị đóng băng trong thờigian qua. Tuy nhiên, cuộc họp khôngmang lại kết quả gì khi EU dường nhưngày càng nhận ra niềm tin không thểđặt nơi chính quyền Trung Quốc.
Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh đạidịch viêm phổi Vũ Hán đã và đanggây ra thiệt hại nặng nề cho EU, trongkhi chính quyền Trung Quốc bị chỉtrích gay gắt vì che giấu thông tindịch bệnh, đàn áp những người đưa racảnh báo về sự nguy hiểm của virusVũ Hán, cho phép hàng triệu ngườidân của họ mang theo mầm bệnh đilại khắp nơi, khiến dịch bệnh lây lanra toàn cầu. Bên cạnh đó, EU cũngđang lên án mạnh mẽ việc Bắc Kinhthúc đẩy dự luật an ninh Hồng Kôngvà không có dấu hiệu muốn “làm đẹp”cho hồ sơ nhân quyền.
Kết thúc nhưng không kết luận
Tham gia cuộc họp trực tuyến, về phía EUcó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von derLeyen, Chủ tịch Hội đồng Châu Âu CharlesMichel, về phía Trung Quốc có sự tham dựcủa Chủ tịch Tập Cận Bình, và Thủ tướngLý Khắc Cường
.Đúng như dự đoán của Reuters, cuộc họpnày không mang lại kết quả gì đáng kể. Haibên không đưa ra được tuyên bố chung.Đồng nghĩa với hàng loạt vấn đề tồn tạigiữa họ vẫn còn nguyên trạng, cả hai khôngthống nhất được những vấn đề cơ bản trongchính sách thương mại và đầu tư, EU cũngkhông có hứa hẹn gì với Bắc Kinh về việcsẽ xem xét điều chỉnh chính sách thuế nhắmvào các doanh nghiệp Trung Quốc.
Thậm chí, ngay sau cuộc họp này, bà Leyencòn truyền đi một thông điệp cứng rắn tớiBắc Kinh rằng, nếu lực lượng cầm quyền tạiTrung Quốc cố tình áp đặt luật an ninh choHồng Kông, thì sẽ phải đối mặt với “hậuquả rất xấu”. Trong khi đó, ông Charles Mi-chel nói với các phóng viên sau cuộc hộiđàm với ông Lý Khắc Cường rằng: “Chúngtôi bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về luật anninh quốc gia áp dụng cho Hồng Kông”.
Phản ứng của hai lãnh đạo hàng đầu Liênminh châu Âu đã minh chứng cho sự thấtbại hoàn toàn của cuộc họp vốn đã bị trìhoãn từ tháng Ba, cũng như phản ánh mốirạn nứt sâu sắc trong quan hệ giữa EU vàTrung Quốc.
Trung quốc chỉ có thể là đối thủchứ không thể làm đối tác
Nói về thái độ của Trung Quốc đối với việcđàm phán thỏa thuận thương mại với EU,bà Theresa Fallon, giám đốc Trung tâm Ng-hiên cứu Nga – Châu Á – Châu Âu, có trụsở ở Brussels, cho biết, châu Âu luôn mongđợi mọi thứ sẽ khác đi, nhưng người TrungQuốc “kéo dài thỏa thuận đầu tư này trong 7năm và họ sẽ không đi đến một thỏa thuận.Bắc Kinh đang tập trung vào việc chia rẽchâu Âu, và ve vãn Đức”.
Âm mưu chia rẽ để thao túng EU của BắcKinh đã được nhiều chuyên gia cảnh báo,Giáo sư Steve Tsang của Trường Nghiêncứu phương Đông và Châu Phi, nhận định:“Trung Quốc về cơ bản đang cố gắng tiếpcận theo kiểu ‘chia để trị’ đối với EU. Mộtsố quốc gia EU đang bị dụ dỗ xích lại gầnvới Trung Quốc và tách ra khỏi các quy tắcthường lệ của Liên minh châu Âu”.
Chọn lại “bạn cũ” Hoa Kỳ
Phải thừa nhận rằng, Bắc Kinh đã “lừa”được một số quốc gia thành viên EU, nhưngvẫn có những thành viên khác của khối nàynhìn ra bản chất của Đảng Cộng sản TrungQuốc, Cộng hòa Séc là một ví dụ. TheoSCMP, Séc đã vỡ mộng với những lời hứangọt ngào trong đầu tư từ Bắc Kinh, và lànước đầu tiên thuộc EU đưa ra cảnh báovề rủi ro an ninh khi cho Huawei đấu thầumạng 5G.
Đại dịch viêm phổi Vũ Hán ập tới cũnglà lúc nhiều nước EU “tỉnh ngộ” về mốiquan hệ với Trung Quốc, nhận ra rằng BắcKinh là nguyên nhân khiến dịch bệnh lâylan, sau đó lại đóng vai người hùng chuyển giao công nghệ và tài trợ đồ bảo hộ phòngchống dịch cho họ.
Đặc biệt khi họ phát hiện ra đồ bảo hộphòng Covid mà Hội chữ thập đỏ TrungQuốc mang tới “cứu trợ” châu Âu đều làcác sản phẩm hạ cấp, không thể dùng, thìhình ảnh “bóng bẩy” mà Bắc Kinh nỗ lựctạo ra để lừa phỉnh EU đã không còn chỗđứng. Nhìn lại, EU đã thấy rõ hơn mộtTrung Quốc đang đe dọa không chỉ bảnthân họ, mà còn với phần còn lại của thếgiới, và vì thế họ đã quyết định hành động.Hôm 15/6, sau cuộc điện đàm với Ngoạitrưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo, ông JosepBorrell, Đại diện cấp cao của EU về chínhsách an ninh và đối ngoại, nói rằng EU cókế hoạch liên kết với Hoa Kỳ để đối phóvới tham vọng ngày càng tăng của TrungQuốc.
Nghị viện châu Âu hôm 19/6 đã bỏ phiếuthông qua nghị quyết yêu cầu EU đưa chínhquyền Trung Quốc ra Tòa án Công lý Quốctế, nếu Bắc Kinh áp đặt luật an ninh quốcgia đối với Hồng Kông.
Ngoại trưởng Pompeo trong một hội nghịtrực tuyến hôm 25/6 cho hay, chính quyềnTổng thống Trump đã nhận lời mời của EUtham gia một cuộc đối thoại mới giữa HoaKỳ với khối này về vấn đề Trung Quốc.
Điều này cho thấy EU đang chủ động hơntrong các hành động kiềm chế Trung Quốc,vì có thể giờ đây họ đã tiến gần hơn vớinhận thức của Hoa Kỳ về mối đe dọa tới từĐảng Cộng sản Trung Quốc, điều được thểhiện qua phát biểu của ông Pompeo.
“Chúng ta phải hợp tác cùng nhau để tiếptục tăng cường nhận thức đối với tháchthức từ Trung Quốc, [vì nó] liên quan đếnlợi ích của việc duy trì các xã hội tự do,sự thịnh vượng và tương lai của chúng ta”,Ngoại trưởng Mỹ nói. “Tôi không muốnmột tương lai bị Đảng Cộng sản TrungQuốc định hình”, ông Pompeo nói thêm.
LUC DU
