Hôi nghị thượng đĩnh ASEAN thư 35 năm nay tại Bangkok (Thái Lan) từ ngày 2- 4/11. TT Trump quá bận nhiều quốc gia đại sự như cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và TC. Ông hứa sẽ gặp Chủ Tich Tâp Cận Bình sẽ cùng ký Thoả Thuận Thương mai ‘giai đoạn 1’ Nhưng sau đó Tổng thống Sebastian Pinera của Chile thông báo không thể tổ chức sự kiện này do cuộc khủng hoảng xã hội ở Chile.
Sự không có mặt của TT Trump trong Hội nghị thượng đĩnh ASEAN làm nhiều nhà binh luận cho rằng sự vắng mặt của tổng thống Mỹ trong cuộc họp ASEAN lần này, và việc gởi một phái đoàn cấp thấp hơn so với cả Trung Quốc và Nhật Bản là một dấu hiệu về việc Washington không hào hứng dấn thân vào khu vực, trong lúc Bắc Kinh gia tăng ảnh hưởng và đầu tư của Trung Quốc trong khu vực tăng vọt đáng kể. TC sẽ một mình môt chợ chiêu dụ, mua chuộc các nước Đông Nam Á. Nhưng tin tức cho biết các nước Đông Nam Á đại đa số chống TC, trái lại tin Mỹ là nước không tham vọng đất đai và là nước duy nhứt có thể kình chông TC.
Theo truyền thống của người Mỹ ‘ thầm lặng’, “ hay làm mà ít nói.” Trước Hội nghị ASEAN 35 ở Thái Lan, Hải quân Mỹ tổ chức cuộc diễn tập lơn chưa từng có tại Biển Đông, với sự tham gia của nhóm tác chiến hàng không mẩu hạm USS Ronald Reagan và nhóm tàu đổ bộ Boxer thuộc Hạm đội 7.
Đại đoàn tác chiến USS Ronald Reagan ngoài hàng không mẫu hạm còn có sự tham gia của không đoàn CVW 5, các tàu tuần dương lớp Ticonderoga và khu trục hạm lớp Arleigh Burke. Còn nhóm tàu đổ bộ Boxer bao gồm soái hạm USS Boxer (LHD 4), tàu đổ bộ lớp San Antonio, tàu đổ bộ lớp Harpers Ferry và Đơn vị viễn chinh 11 với hơn 2.000 lính thủy quân lục chiến.
Đại úy Anthony Junco, phát ngôn viên Hạm đội 7, xác nhận từ trước đến nay hải quân Mỹ chưa từng diễn tập phối hợp giữa hai nhóm tàu sân bay và tàu đổ bộ ở Biển Đông. Lần gần đây nhất Biển Đông chứng kiến hai nhóm hàng không mẫu hạm Mỹ cùng xuất hiện là vào năm 2001..
Báo Naval Today trước đó đã đưa tin nội dung tập trận bao gồm “các chiến dịch tấn công trên biển, tìm kiếm và cứu hộ, chiến lược phòng thủ bằng tàu tấn công nhanh, chặn đường tiếp tế, diễn tập bắn đạn thật và các chiến dịch chống máy bay, chống ngầm”.
TC cũng không phải tay vừa. Nếu Mỹ cho hàng không mẫu hạm Mỹ vào Biển Đông, thì TC cho ‘tàu sân bay’ Trung Quốc ra biển.Tàu Trung Quốc xuất phát từ cảng Đại Liên vào sáng 15.10, theo nhiều hình ảnh trên mạng xã hội. Trước đó Cơ quan An toàn Hàng hải Trung Quốc hôm 12.10 đã thông báo về một sứ mệnh quân sự bắt đầu được khai triển vào chiều 14.10 và kéo dài đến 22.10 tại Bột Hải.
Cũng vào ngày 14.10, hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan của Hạm đội 7 (Mỹ) đã khởi hành từ căn cứ hải quân Yo- kosuka (Nhật Bản), thực thi chiến dịch ủng hộ tự do hàng hải (FONOP) đi qua Biển Đông với đích đến là Singapore.
Vào ngày 16/10, con tàu đã đến vùng biển ngoài khơi Malaysia, được sự hộ tống của một tàu khu trục và hai tàu tuần dương. Theo một số nguồn tin, con tàu đã đến nơi vào ngày 17/10. Hãng Bloomberg dẫn lời Chuẩn đô đốc George Wikoff, vừa tiếp nhận vị trí chỉ huy Lực lượng đặc nhiệm 70, nhóm tác chiến thuộc Hạm đội 7, không bác bỏ thông tin có thời điểm USS Ronald Reagan bị một số tàu chiến Trung Quốc bám theo.
Còn Phó tổng thống Mỹ Mike Pence tại Trung tâm Wilson ở thủ đô Washington D.C, lên án lên án các hành động quân sự của Trung Quốc ở châu Á và cách hành xử với láng giềng “ngày càng hung hăng” trong năm qua. Ông lên án TC đẩy mạnh quân sự hóa Biển Đông, khai triển các hỏa tiễn diệt hạm và hỏa tiễn phòng không đến những thực thể bị nước này chiếm đóng trái phép, bồi đắp thành đảo nhân tạo ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam. Phó tổng thống Mỹ đồng thời lên án việc tàu thăm dò Hải Dương Địa chất 8 của Trung Quốc cùng với nhóm tàu hải cảnh đã xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam ở khu vực Bãi Tư Chính gần quần đảo Trường Sa ở Biển Đông kể từ hồi tháng 7 là nhằm mục tiêu ngăn cản Việt Nam khai thác dầu mỏ và khí đốt.
Phó Tổng thống Mỹ tiếp tục lên án nhà cầm quyền TC đứng sau những vụ trộm cắp tài sản trí tuệ, bí mật công nghệ đe dọa các công ty Mỹ và an ninh quốc gia. Ngoài ra, Phó tổng thống Pence cảnh báo nguy cơ Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch tăng cường sức ảnh hưởng nhắm vào nhiều tổ chức nghiên cứu, đại học, công ty lẫn các cơ quan của chính phủ ở Mỹ và khắp nơi trên thế giới, nhằm gieo rắc thông tin sai lệch để định hướng dư luận lẫn quan điểm của người dân theo ý đồ của Bắc Kinh.
Đây là bài phát biểu lần thứ 2 của ông Pence về chính sách đối với Trung Quốc trong vòng một năm nay, trước thềm vòng đàm phán mới nhằm giải quyết cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung Quốc.
Theo tờ Stars and Stripes, Đô đốc Karl Schultz, Tư lệnh Lực lượng Tuần duyên Mỹ cho biết, việc khai triển thêm 3 tàu tuần tra phản ứng nhanh đến căn cứ ở đảo Guam sẽ cho phép tiến hành “tuần tra thường xuyên và lâu hơn” ở khu vực.
Tuần duyên Mỹ đã cho khai triển một tàu tuần tra ở Tây Thái Bình Dương kể từ hồi tháng Một. Tới tháng Ba, tàu tuần tra US- CGC Bertholf lần đầu tiên đi qua eo biển Đài Loan.
Theo Đô đốc Schultz, trước những hành động bắt nạt và ép buộc từ phía Trung Quốc, tuần duyên Mỹ đã tham gia và hợp tác với các nước trong khu vực ở nhiều cấp độ. Trong đó, mục tiêu của tuần duyên Mỹ là trở thành “đối tác minh bạch và được ưa thích trong khu vực”.
Phó TT Mỹ cũng tố cáo Trung Quốc dùng võ lực áp bức Việt Nam. Hôm 24/10/2019 tại Trung Tâm Quốc Tế Woodrow Wilson ở Washington, phó tổng thống Mỹ Mike Pence một lần nữa đã lên tiếng chỉ trích gay gắt một loạt chính sách của Trung Quốc trong thời gian gần đây. Ông Mike Pence cũng đặc biệt lên án các hành vi bành trướng của Bắc Kinh tại Biển Đông, trong đó có việc dùng võ lực áp bức Việt Nam.
Ngoài việc nhắc lại việc lãnh đạo Trung Quốc từng đứng tại Vườn Hồng (trong Nhà Trắng) vào năm 2015 và tuyên bố rằng Bắc Kinh “không có ý định quân sự hóa” Biển Đông, nhưng trong thực tế đã khai triển hỏa tiễn tại một loạt căn cứ quân sự trên các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã bồi đắp, phó tổng thống Pence đã đưa ra hai lời tố cáo mới khi nhắc đến các hành vi của Trung Quốc đối với Việt Nam, Philippines và Malaysia.
Còn , Phụ tá ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á- Thái Bình Dương David Stilwell trên đường đi Bangkok dự các hội nghị trong khuôn khổ Thượng Đỉnh ASEAN lần thứ 35 đã ghé Malaysia vào hôm qua, 31/10/2019. Ông Stilwell một lần nữa đã đả kích các hành vi của Trung Quốc nhằm quân sự hóa Biển Đông và ức hiếp các láng giềng Đông Nam Á. Lấy Việt Nam làm ví dụ, trợ lý ngoại trưởng Mỹ kêu gọi khối ASEAN mạnh dạn cùng với nước này chống lại các hành động của Trung Quốc.
Và Bộ Ngoại Giao Mỹ trong một bản báo cáo chính thức công bố ngày 04/11/2019, đã xác định đường 9 đoạn – còn gọi là đường lưỡi bò – mà Trung Quốc dùng để khẳng định chủ quyền trên gần như toàn bộ Biển Đông, được tóm gọn trong ba từ ngữ: “Vô căn cứ, phi pháp và phi lý”./.
Vi Anh
