Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, cuối cùng Hạ viện đã thông qua nghị quyết chính thức luận tội ông Trump. Việc đòi luận tội đương kim tổng thống Donail Trump không phải mới xảy ra đây, ngay từ năm 2017 đã rộ lên thông tin đòi truất phế ông Trump vì bị tình nghi và cho là có liên quan đến tình báo Nga. Đó là chuyên xa xưa.
Trong một diễn tiến mới nhất, theo mô tả của VOA, trong cuộc thử nghiệm chính thức đầu tiên về sự ủng hộ dành cho cuộc điều tra luận tội, Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát biểu quyết với tỷ số 232-196 để xúc tiến cuộc điều tra tại Quốc hội.
Cuộc biểu quyết cho phép mở ra các buổi điều trần luận tội công khai trong Quốc hội, dự kiến sẽ diễn ra vào vài tuần nữa, và dự báo một ‘trận đấu quyết liệt’ khi Mỹ bước vào năm bầu cử Tổng thống.
Phe Dân chủ tố cáo ông Trump lạm dụng nhiệm quyền và gây nguy hại cho an ninh quốc gia nhằm đạt được lợi ích chính trị cho bản thân.
Cuộc điều tra luận tội tập trung vào cuộc điện đàm hôm 25/7 giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Ukraine, khi ông Trump yêu cầu ông Volodymr Zelenskiy điều tra đối thủ chính trị phía Dân chủ là Joe Biden, cựu Phó Tổng thống Mỹ, cùng con trai ông Biden là Hunter Biden, người từng giữ chức giám đốc một công ty năng lượng ở Ukraine.
Ông Biden hiện đang là ứng viên hàng đầu trong cuộc đua dành vé được đảng Dân chủ đề cử tranh chức Tổng thống, đối mặt với Tổng thống Trump vào năm 2020. Hai cha con ông Biden khẳng định không làm gì sai.
Nói một cách ngắn gọn, ‘cuộc chiến’ nhằm vào mục đích cuối cùng, phe Dân Chủ hay Cộng Hòa, ai sẽ là chủ nhân của Tòa Bạch Ốc sau cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11/2020.
Dưới đây là ý kiến của Timothy J. Lynch, Phó Giáo sư về Chính trị Mỹ tại Đại học Melbourne, Úc.
Nên hay không nên luận tội ông Trump?
Luận tội Trump vẫn còn đầy rủi ro đối với Đảng Dân chủ. Hạ bệ một Tổng thống đương nhiệm cũng giống như là quả bom hạt nhân trong chính trị Mỹ, ông Lynch nhận định.
Dưới đây là những rủi ro mà Đảng Dân chủ không nên luận tội Tổng thống Trump, theo phân tích của Phó Giáo sư Lynch:
– Sẽ không thành
Có đủ đảng viên Dân chủ tại Hạ viện để bỏ phiếu yêu cầu luận tội của Trump. Chỉ cần một đa số tối thiểu là cần thiết để bắt đầu quy trình luận tội và hiện có 225 dân biểu Dân chủ trong Hạ viện gồm 435 ghế.
Tuy nhiên, Đảng Dân chủ không có đủ ghế ở Thượng viện để phán quyết rằng ông Trump có tội. Phải cần đến 2/3 trong số 100 thượng nghị sĩ (hoặc 67 vị, tức ‘siêu đa số’) bỏ phiếu là Trump có tội để truất phế ông – nhưng chỉ có 46 Thượng nghị sỹ Dân chủ.
Thậm chí nếu như một số Thượng nghị sỹ Cộng hòa cũng về phe Dân chủ thì lợi thế về số phiếu vẫn đứng về phía Trump.
Thách thức lớn nhất đối với đảng Dân chủ là liệu một Thượng viện không thiên vị về tư pháp có thể hành động mà không quan tâm đến lợi ích đảng phái hay không. Có rất ít bằng chứng trong lịch đương đại hoặc trong lịch sử Mỹ cho thấy điều đó.
– Ông Trump đã miễn dịch?
Ông đã trở nên lão luyện trong việc né tránh các cáo buộc hình sự đồng thời gọi chúng là một phần của cuộc săn phù thủy, tức truy bức chính trị, của Đảng Dân chủ.
Khoảng thời gian và sức lực lớn bỏ vào cuộc điều tra của Công tố viên Đặc biệt Robert Mueller đã thất bại trong việc đưa ra một trọng tội mà bà Pelosi tự tin là đáp ứng được yêu cầu của Hiến pháp về luận tội.
Diễn biến Ukraine thật ra có thể là một bước ngoặt, nhưng cho đến khi xảy ra vụ Ukraine chưa có vi phạm nào của ông Trump có thể dẫn đến luận tội.
– Chưa phải là hành vi đáng để luận tội rõ ràng
Theo Hiến pháp Mỹ, hành vi đáng để luận tội là: “Tổng thống, Phó Tổng thống và tất cả các viên chức dân sự của Hoa Kỳ, sẽ bị cách hết chức trách nếu bị luận tội và kết tội về các tội: phản quốc, hối lộ, hoặc các tội và hành vi sai trái nghiêm trọng khác (Điều II, Mục 4).”
Các luật sư của Trump sẽ thách thức mọi nỗ lực nhằm khắc họa ‘biện pháp ngoại giao’ của Trump với nhà lãnh đạo Ukraine là đã đến ngưỡng ‘các tội và hành vi sai trái nghiêm trọng’.
– Giúp ông Trump tái sinh?
Nếu nỗ lực luận tội của đảng Dân chủ dẫn đến kết quả là ông Trump được tha bổng tại Thượng viện, kết quả cho Đảng của bà Pe- losi sẽ không phải là một Tổng thống suy yếu, mà trái lại là một Tổng thống thêm mạnh bạo.
Khi Hạ viện của Đảng Cộng hòa luận tội Tổng thống Bill Clinton hồi năm 1998, ngay sau đó ông được Thượng viện phán xử là không có tội. Hai năm tại vị cuối cùng của ông, bất chấp sự xấu hổ của vụ bê bối Monica Lewinsky, lại là khoảng thời gian ấn tượng nhất của ông.
Ông đã giải phóng Kosovo khỏi người Ser- bia và được cho là có công làm kinh tế Mỹ bùng nổ. Khi rời chức, ông ấy là một trong những Tổng thống được lòng dân nhất trong lịch sử Mỹ.
– Nhớ đến Brexit
Nước Anh hiện đang bế tắc bởi vì ý chí dân chủ của đa số cử tri đang bị thể chế chính trị vốn không thích cách họ bỏ phiếu từ chối thực hiện.
Không khó tưởng tượng sự tương đồng này ở Mỹ: nếu giới tinh hoa chính trị ở Wash- ington loại bỏ thành công một Tổng thống Mỹ được bầu hợp pháp, nó sẽ thúc đẩy một quốc gia đã bị phân cực thành quốc gia hướng đến cuộc chiến văn hóa.
Sẽ tốt hơn cho Đảng Dân chủ nếu họ tìm cách đánh bại ông Trump ở phòng phiếu vào năm 2020.
Nếu Trump rời khỏi Tòa Bạch Ốc theo con đường bình thường này, những người ủng hộ ông sẽ không thể lập luận ông ấy đã bị lật đổ bằng các biện pháp chính trị-tư pháp mà là quá tiến trình dân chủ lập hiến thông thường.
– Đảng Dân chủ cần lập lại trật tự trong chiến lược bầu cử
Thay vì tiến hành một cuộc chiến luận tội, Đảng Dân chủ nên giải quyết các vấn đề giúp cho Trump vươn đến quyền lực ngay từ đầu.
Ông ấy chỉ là triệu chứng, chứ không phải nguyên nhân, của sự bất mãn văn hóa của những người Mỹ da trắng vốn là dân lao động vốn cảm thấy bị Đảng Dân chủ bỏ rơi. Việc luận tội sẽ làm tăng sự bất mãn đó. Ông Trump sẽ mạnh mẽ tuyên bố rằng đó là bằng chứng cho thấy Đảng Dân chủ không còn quan tâm gì đến các cử tri lao động nữa.
– Luận tội không được lòng dân
Vẫn chưa có sự đồng thuận mạnh mẽ trong nước rằng luận tội là điều đúng đắn. Điều này có thể thay đổi khi giờ đây người Mỹ đã được thấy bản ghi về cuộc điện đàm của ông Trump với Tổng thống Ukraine. Nhưng trước khi Quốc hội chắc chắn có sự đồng thuận quốc gia như vậy, họ cần phải thận trọng.
Lời kết
Không phải chỉ riêng Phó Giáo sư Timothy J. Lynch cho rằng việc luận tội tổng thống Trump là ‘bất khả thi’ nhiều nhà bình luận và giới chính khách cũng cùng chung quan điểm. Một điểm cần đặc biệt quan tâm, nếu ông Trump thất bại trong kỳ bầu cử năm 2020, không phải đảng Dân Chủ chiến thắng mà Trung Quốc mới là ‘kẻ chiến thắng’, Trung Quốc rất muốn nhổ đi ‘bức tường bê tông’ Donald Trump đang là rào cản giấc mơ Trung Hoa của Bắc Kinh.
Và một điều không thể phủ nhận, những gì ông Trump đang làm tất cả công dân Mỹ đều thấy, ông Trump đã thực hiện đúng lời hứa là đưa Hoa Kỳ trở lại vị thế số 1 thế giới.
Phuong Nghi (tổng hợp)
