Theo Reuters, trong bối cảnh quan hệ giữa Trung Quốc với Đài Loan cũng như với Mỹ đang căng thẳng, đô đốc John Rich- ardson, tư lệnh hải quân Hoa Kỳ cho biết « không loại trừ khả năng đưa hàng không mẫu hạm » vào vùng và đi ngang qua eo biển Đài Loan.
Trong năm 2018, ba lần chiến hạm Mỹ đi qua trục giao thông này mà Trung Quốc xem là biển nhà, nhưng từ hơn 10 năm nay, chưa sử dụng hàng không mẫu hạm để biểu dương lực lượng. Khi được hỏi trong thời gian này, Trung Quốc đã gia tăng cải tiến vũ khí, trang bị tên lửa chống hạm, có đáng sợ hay không, tư lệnh hải quân Mỹ tuyên bố với báo chí : « Không có lý do gì ngăn cấm hải thuyền đi qua eo biển Đài Loan. Đối với Mỹ, eo biển Đài Loan là một trục giao thông quốc tế ».
Đô Đốc Richardson đến Tokyo ngày 18/01/2019 sau hai ngày thăm Trung Quốc. Tại Bắc Kinh, tư lệnh hải quân Mỹ khuyến cáo Trung Quốc là Mỹ chống lại mọi hành động đơn phương tấn công Đài Loan. Mặt khác, ông cũng kêu gọi Hải Quân Trung Quốc tôn trọng các nguyên tắc quốc tế trong trường hợp bất ngờ gặp tàu chiến nước khác. Vào tháng 10/2018, một khu trục hạm Trung Quốc đã áp sát khu trục hạm USS Decatur của Mỹ tại Hoàng Sa, một quần đảo thuộc chủ quyền truyền thống của Việt Nam nhưng bị Trung Quốc đánh chiếm vào năm 1974.
Trong một diễn tiến liên quan, Đài Loan đã tổ chức các cuộc tập trận quân sự bắn đạn thật dọc bờ biển phía đông hôm 17/1trong bối cảnh Trung Quốc đưa ra lời đe dọa “thống nhất” Đài Loan bằng vũ lực nếu cần thiết, Associated Press đưa tin.
Pháo binh và trực thăng tấn công các mục tiêu ngoài khơi thành phố phía tây Đài Trung, trong khi các máy bay chiến đấu Mirage cất cánh trong mưa từ căn cứ không quân Hsinchu ở phía bắc.
Đây là cuộc tập trận đầu tiên kể từ sau bài phát biểu ngày 2/1 của Chủ tịch TQ Tập Cận Bình, trong đó ông Tập tái khẳng định sẵn sàng sử dụng vũ lực để đưa Đài Loan vào sự kiểm soát của Trung Quốc.
Các cuộc tập trận cũng theo sau báo cáo mới của Ngũ Giác Đài , trong đó bày tỏ mối lo ngại của Hoa Kỳ về sức mạnh quân sự đang gia tăng của Trung Quốc, nhấn sâu thêm mối lo lắng về một cuộc tấn công có thể diễn ra chống lại Đài Loan.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã tuyên bố bác bỏ yêu cầu thống nhất của Trung Quốc, bà không công nhận Đài Loan là một phần của Trung Quốc. Điều đó khiến Bắc Kinh gia tăng áp lực kinh tế, quân sự và ngoại giao lên hòn đảo này.
Trung Quốc vốn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai từ khi Đảng Cộng sản Trung Quốc giành quyền kiểm soát đại lục vào năm 1949. Hoa Kỳ ủng hộ nền dân chủ ở Đài Loan và là đồng minh cung cấp vũ khí cho hòn đảo này tự vệ trước mối đe dọa từ Trung Quốc.
Son Pham (tổng hợp)
