Trải qua nhiều thời kỳ, thông thườngsau các kỳ bầu cử tổng thống, nếuđảng cộng hòa nắm quyền hành pháp,và đang nắm luôn quyền lập pháp thìnhiều khả năng các kỳ bầu cử giữa kỳđảng dân chủ sẽ lấy lại được quyềnkiểm soát lập pháp, và ngược lại.Năm nay cũng thế, hiện nay ôngTrump người của đảng cộng hòa đanglà đương kim tổng thống, và cả hạnghị viện cũng như thượng nghị việnđều do đảng cộng hòa nắm thế đa số.Trong phạm vi bài viết này, chúng tôikhông bàn rộng mà chỉ nói đến vấn đềcuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳvà Trung Quốc.Có lẽ chính quyền Trung Quốc đã hyvọng rất nhiều vào cuộc bầu cử giữakỳ, họ hy vọng sẽ có một cuộc “đổingôi” ngoạn mục.Tờ Taiwan News, đã cho đăng một bàiviết của nhà báo Ryan Drillsma, nhậnđịnh về chính sách của Hoa Kỳ đối vớiTrung Quốc sau cuộc bầu cử giữa kỳvừa qua.Theo cây viết Drillsma, chính quyền Trung Quốc nuôi hi vọng rằng việc đảngDân Chủ kiểm soát Hạ viện Hoa Kỳ sẽlàm dịu đi chính sách cứng rắn hiện tạicủa chính quyền Trump đối với Bắc Kinh,nhưng mọi chuyện có chiều hướng sẽkhông xảy ra như vậy.Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Hoa Kỳ đãkết thúc với kết quả Đảng Dân chủ chiếmđa số ghế trong Hạ viện, trong khi ĐảngCộng Hòa vẫn tiếp tục kiểm soát Thượngviện.Sự thay đổi này có thể gây ra khó khăn hơncho việc thực hiện các mục tiêu đối nộicủa Tổng thống Donald Trump. Đảng DânChủ có thể sẽ tìm cách chặn chương trìnhthảo luận nhằm kiện toàn hệ thông phápluật theo kế hoạch của chính quyền Trumpvà buộc các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòaphải đương đầu với các chủ đề nhạy cảmnhư phúc lợi xã hội.Tuy nhiên, với chính sách thương mại quốctế, mọi thứ có thể sẽ không thay đổi. Cácchính sách về thuế nằm trong tay chínhphủ Mỹ, và ông Trump nhiều khả năngsẽ không nhượng bộ trong cuộc xung độtthương mại đang diễn ra với Trung Quốc.Ngay cả khi ông Trump yêu cầu nghị việnủng hộ chính sách Trung Quốc của mìnhtrong tương lai, thì các nghị sỹ đảng DânChủ cũng khó lòng cản bước ông, nhà báoDrillsma nhận định.
Chính sách của tổng thống Trumpđối với Trung Quốc có thay đổi?
Theo nhận định của một số nhà phân tích,mặc dù đảng Dân chủ đã giành quyền kiểmsoát Hạ viện, nhưng Đảng Cộng hòa giữquyền kiểm soát Thượng viện. Hạ viện vàThượng viện cấu thành nên Quốc hội – cơquan ra quyết định chính của nước Mỹ -và nếu muốn thông qua một đạo luật thìcần phải được lưỡng viện đồng thuận thôngqua.Kết quả bỏ phiếu hôm 06/11, có thể gâykhó khăn cho ông Trump ở một vài lĩnhvực. Thế nhưng, xét về chính sách thươngmại – một trong những lĩnh vực có liênquan nhiều nhất tới cộng đồng quốc tế, ôngTrump vẫn còn quyền điều hành và có thểthiết lập điều khoản cho dù Quốc hội Mỹcó bị chia rẽ hay không.Điều này là vì “Quốc hội Mỹ không cónhiều khả năng kiểm soát chính sáchthương mại”, các chuyên viên phân tích tạiRBC Capital Markets viết trong một báocáo gần đây. Thay vào đó, “Tòa Bạch Ốccó quyền hạn để hành động đơn phương”,điều này có nghĩa là Tổng thống Mỹ cókhả năng “tiếp tục đẩy mạnh chương trìnhthương mại của ông”, họ nói thêm.Điều này có nghĩa gì đối với Trung Quốc?“Về thương mại, mọi thứ dường như cũnggiống như trước, nếu không muốn nói là tệhơn, về phương diện mối quan hệ thươngmại Mỹ-Trung”, Steven Okun, Cố vấn cấpcao tại McLarty Associates, nói với CNBCkhi các kết quả bỏ phiếu được công bố.Cả Đảng Dân chủ lẫn Đảng Cộng hòa đượccho là ủng hộ lập trường cứng rắn hơn vềhành vi thương mại và sở hữu trí tuệ củaTrung Quốc. Kết quả là Tổng thống Mỹ cóthể có được sự ủng hộ từ cả hai Đảng, khiông thúc giục Bắc Kinh giảm bớt thâm hụtsong phương.David Adelman, từng là đại sứ Mỹ và Giáosư trợ giảng tại Đại học New York, chobiết, các cuộc bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ sẽkhông ảnh hưởng tới các chính sách bảo hộcủa ông Trump. “Chỉ khi nền kinh tế Mỹ bắt đầu chịu tổnthương từ cuộc chiến thương mại thì sau đóQuốc hội mới can thiệp, ông Adelman nói.
Chính khách cả hai đảng cùngxem Trung Quốc là mối đe dọa
Theo một bài viết được đăng trên RFI cũngcó đoạn nhận định, về mặt kỹ thuật, tại Mỹchính sách đối ngoại thuộc thẩm quyền củatổng thống, và trong lĩnh vực ngoại giao,quyền hạn của Thượng Viện lớn hơn so vớicủa Hạ Viện. Với kết quả bầu cử vừa quaphe Cộng Hòa của tổng thống Trump đãcủng cố vị thế tại Thượng Viện.Nói cách khác, dù có bất đồng với DonaldTrump nhưng Hạ Viện Hoa Kỳ không cókhả năng làm đảo ngược tình thế.Về nội dung hồ sơ nóng bỏng nhất hiệnnay là chiến tranh thương mại Mỹ-Trung,không chỉ có nội bộ đảng Cộng Hòa màbên Dân Chủ cũng bị chia rẽ về cuộc đốiđầu giữa hai nền kinh tế số 1 và số 2 thếgiới.Trả lời hãng tin Anh, Reuters, dân biểu El-iot Angel, người có nhiều khả năng đứngđầu Ủy Ban Đối ngoại tại Hạ Viện Mỹtrong nhiệm kỳ sắp tới, nhìn nhận Wash-ington cần thận trọng với Bắc Kinh. Mộttiếng nói có trọng lượng khác của đảngDân Chủ là ông Adam Schiff còn đi xa hơnkhi cho rằng ông có cùng quan điểm vớibên đảng Cộng Hòa và cần đưa ra các biệnpháp trừng phạt Bắc Kinh và xem TrungQuốc là một mối đe dọa đối với an ninhMỹ.Như vậy, sẽ là không tưởng nếu hy vọngrằng đa số mới ở Hạ Viện Mỹ có thể thúcđẩy bình thường hóa quan hệ kinh tế vàmậu dịch giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc.Hơn nữa, thương mại cũng là một hồ sơmà tổng thống Hoa Kỳ có thể can thiệp màkhông cần có đồng thuận của Hạ Viện.
Phuong Nghi (tổng hợp)
